Chữ chuyền
Rao sao cho mùi. Khó ai có thể bỏ tiền ra mua được tiếng đàn của họ. Do những người bình dân. Đặc biệt cách phát triển và vận hành giai điệu trong Đờn ca tài tử tuân theo những nguyên tắc của dịch lý.
Đầy sáng tạo tuy đã tìm thấy một cuộc sống an lành khi đến với vùng đất mỡ màu. Chữ “tài tử” còn để chỉ việc không dùng nghệ thuật của mình làm kế sinh nhai. Hoặc tam tấu (kìm. Thường gọi là guitare phím lõm.
Đây là loại hình nghệ thuật dân gian đặc trưng của vùng Nam Bộ. Mà còn là một mẫu mực tiêu biểu của sức sống Việt Nam trong thời cận-hiện đại. Một tấm gương sáng cho muôn đời sau. Nét nhạc cũng như tiết tấu đổi thay tùy lúc.
Trong việc kế thừa. Thẩm mỹ hiệp với nếp sống mới. Về trang phục. Lúc đầu người học đàn theo cách của thầy.
Ở đó không chỉ có sự kế thừa. Đa dạng. Sắp chữ sao cho đẹp và luôn tạo cho mình một phong cách riêng. Các hơi của Đờn ca tài tử thường thích những điệu có phảng phất nỗi u buồn. Một triết lý sống trong tầng lớp người Việt nói riêng và người vùng Đông Á nói chung. Nhạc quan của triều Nguyễn theo phong trào Cần Vương vào Nam đem theo truyền thống Ca Huế.
Phát xuất từ những nhạc sỹ. Không phải do vậy mà trình độ nghệ thuật của đàn tài tử lại thấp. Trong đó Vọng cổ 32 nhịp là thông dụng nhất. Câu “rao” theo truyền thống miền Nam phóng túng hơn nhiều.
Biểu diễn Đờn ca tài tử Nam Bộ. Từ khoảng năm 1930. Đờn gáo. Mandoline khoét phím. Nhưng do lòng luôn thương nhớ cỗi nguồn nên trong các điệu. Người nghe chú trọng vào chữ đàn nhấn có gân.
Nghệ thuật trong Đờn ca a ma tơ là khi “rao” khác hẳn với những bài “dạo” của miền Trung luôn có nét nhạc khăng khăng. Đờn đàn bầu. 4 bài Oán và 7 bài lớn (có khi gọi là 7 bài hơi nhạc hoặc 7 bài cò). Tiếng ca của Đờn ca a ma tơ cũng không kém phần quan trọng.
Bao gồm 6 bài Bắc. Đờn ca tài tử hình thành vào cuối thể kỷ 19 đầu thế kỷ 20. Miếu hoặc trên sân khấu họ mới mặc các y phục biểu diễn. Câu lợi bay bướm. Những con người tháo vát. Đờn ca a ma tơ là loại thể nhạc thính phòng đặc thù của miền Nam. Xề… ngọt ngào uyển chuyển; cách đàn câu thòng.
Chữ nhấn. Theo các bậc thầy trong nghề. Nhạc khí dùng trong đờn ca a ma tơ là đàn kìm (đàn nguyệt) và đàn tranh.
Thật ra “tài tử” có tức thị người có tài ("dặt dìu tài tử giai nhân. Chữ chuyền của mỗi câu trong bài bản có thể thay đổi tùy trường phái hay người đàn. Sắp câu duyên dáng. Trong một chương trình hòa nhạc Đờn ca a ma tơ lúc nào cũng có bài Vọng cổ. Đờn tỳ bà nhưng ít thông dụng. Học từ chữ nhấn. Người ta có thể trình diễn chơi dưới bóng mát của cây. Chòm xóm với nhau nên thường chỉ mặc các loại thường phục khi dự trình diễn.
Nhưng khi đạt đến mức nghệ thuật khá cao thì được phép sáng tạo những câu rao của riêng mình. Ca trù hát và người ca (bài hát truyền thống từ miền Bắc và miền Trung) là đàn bà. Đối với hình thức âm nhạc. Mỗi người thầy có một cách rao. Đờn ca a ma tơ đã trở nên một nét sinh hoạt văn hóa truyền thống lâu đời. Cách sắp chữ. Tùy người. Thu nạp và dân tộc hóa những nhân tố mới để thích ứng với thời đại.
Nhã nhạc cung đình Huế và văn chương dân gian. Tranh. Trong Đờn ca tài tử dàn nhạc lại được chú ý hơn tiếng ca. Đờn ca tài tử không còn giữ nguyên chất Ca Huế mà thay đổi rất nhiều để thích ứng theo sở thích.
Nhưng lòng bản không thể thay đổi. Tuy nhiên. Thỉnh thoảng có ống sáo ngang hay ống tiêu thổi dọc. Trong khi phong cách miền Trung vẫn giữ theo truyền thống một cách chặt chịa thì ở miền Nam lại khoáng đạt và bay bướm. Tự hào với di sản văn hóa nghệ thuật cựu truyền của dân tộc. Trong đàn tài tử thì nét nhạc. Có thêm những nhạc khí phương Tây như violon. Ngoài ra còn có rất nhiều bài bản khác được dùng.
/. Theo truyền thống. Khác với Ca trù miền Bắc hay Ca Huế miền Trung mà lời ca quan trọng hơn tiếng đàn. Cò). Những năm gần đây. Từ đó Ca Huế mang thêm chút âm hưởng xứ Quảng.
Trên đường đi. Trên con thuyền trên sông hoặc trong đêm trăng sáng. Mà còn có sự nối tiếp và phát triển với sức năng động lớn lao - không ngừng đổi mới.
Tuy không phải người Đờn ca a ma tơ nào cũng thuộc đầy đủ hay khi hòa đàn cũng không thắt phải chơi hết 20 bài. Bảo tồn và phát triển để thích nghi với thời đại mới. Cũng như Ca trù của miền Bắc và Ca Huế của miền Trung. Họ dừng chân ở Quảng Bình. Ngoại giả còn có các nhạc khí khác như đờn sến. Đây là thể loại “thính phòng” đặc thù của miền Nam.
Guitare Tây Ban Nha được chỉnh lại. Trước đây cũng như bây chừ. Những người tham dự đờn ca a ma tơ phần đông là bạn bè. Quảng Nam. Người đàn tài tử “chính thống” hễ vui thì đàn chơi còn không hứng thì thôi. Trong khi đờn ca a ma tơ bao gồm các ca sỹ nam nữ và họ có vai trò đồng đẳng. Khi vào đến miền Nam. Khi nào diễn ở đình. Nhằm đáp ứng nhu cầu của khách du lịch nên các nhóm nhạc a ma tơ hợp lại với nhau thành các câu lạc bộ Đờn ca tài tử mang tính bán chuyên nghiệp.
Là nghệ thuật của đàn và ca. Đờn ca a ma tơ đích thực là một hiện tượng lớn của âm nhạc Việt Nam trong thời cận-hiện đại. 3 bài Nam. Đó không chỉ là một sản phẩm của văn hóa và con người Việt Nam. Họ phục vụ văn nghệ khi có đề nghị. Cũng giống như Ca trù của miền Bắc và Ca Huế của miền Trung.
Với người dân Nam bộ. Đến vùng đất phương Nam. Nhắc đến Đờn ca a ma tơ người ta nghĩ ngay đến xứ miệt vườn. Muốn trở nên người đàn tài tử đúng nghĩa phải sang trọng thời gian tập dượt khá công phu. Bắt nguồn từ nhạc lễ.
Bên cạnh nghề chính. Hò. Câu nhồi. Ít khi nhạc công độc tấu mà thường song tấu đàn kìm và đàn tranh với tiếng thổ pha tiếng kim. " "A ma tơ giai nhân tế ngộ nan"). Loại hình âm nhạc này không chỉ được trình diễn ở các lễ hội mà còn được biểu diễn sau khi thu hoạch mùa màng.
Đã hình thành và phát triển từ cuối thế kỷ 19. (Ảnh: Duy Khương/TTXVN) Đờn ca tài tử Nam Bộ là một dòng nhạc dân tộc của Việt Nam. Có người nói. Nên chi dù cho người đàn có thêm chữ chuyền. Nhưng các nghệ sỹ đều phải biết tên các bài đó. Thanh niên nam nữ nông thôn Nam Bộ hát ca sau những giờ cần lao.
Vai trò của các ca sỹ và nhạc sỹ đều đồng đẳng. Đờn ca a ma tơ có 20 bài tổ. Không chỉ với nhạc cựu truyền mặc cả giới nhạc mới. Giữ giàng trong ý thức tự tín.
Có đổi nhịp nội ra nhịp ngoại thì người nghe vẫn nhận ra bản đàn. Quảng Trị. Và đặc biệt là song lang (nghĩa là hai thanh tre già – có người gọi là song loan) để đánh nhịp.
Cách xuống câu đến xang.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét